Op deze pagina kunt u berichten lezen die over het algemeen betrekking zullen hebben op de gemeenteraads verkiezingen van 2002.

Zorgwekkende situatie democratisch gehalte college Zaanstad aan de kaak gesteld door Groen Links, Vreeman en Sanders opnieuw door het stof.

Op de hoofdpagina van www.gemeenteraad.net troffen we deze pagina aan:

Ook in Groningen deugt de democratie niet

VND 070701

Spijt Vreeman en Sanders

Van onze verslaggever

ZAANSTAD  De gemeenteraad heeft donderdag unaniem een motie aangenomen waarin het college de opdracht krijgt het nieuwe bestuurlijke stelsel in de gemeente zonder cultuurschok in te voeren. Met het indienen van die motie zette GroenLinks een punt achter een heel boze brief die de fractie vorige week aan het college schreef.

GroenLinks was boos, omdat een brief over een nieuwe zeesluis bij IJmuiden, waarvoor in de raadscommissie geen meerderheid was, toch is verstuurd. Wethouder D. Sanders had dat gedaan na een telefoontje met fractievoorzitter C. Loggen van de VVD. Die ontbrak namelijk in de commissievergadering en kon van de minderheid een meerderheid maken. Maar San­ders had gezegd dat, bij gebrek aan een uitkomst, de raad maar over de brief moest beslissen.

R. Linnekamp (GroenLinks) zei dat de gevolgde werkwijze niet democratisch is. Discussie hoort thuis in vergaderingen en niet tijdens telefoontjes. Dat valt volgens Linnekamp in de categorie 'torentjesoverleg'.

Sanders was zich van geen kwaad bewust. Hij had zich er slechts van verwittigd dat er een meerderheid was en daarnaar gehandeld. Linnekamp: ,,De democratie ontleent zijn kracht niet aan onderhandse snelle beslissers maar aan zorgvuldige procedures."

Die spelregels worden na de verkiezingen van volgend jaar gewijzigd. De wethouders maken dan geen deel meer uit van de gemeenteraad zoals nu het geval is. Het gemeentebestuur functioneert dan net zoals de

tweede kamer en het de ministers. Dat is een stelsel waar onderhands overleg nog veel meer kan voorkomen. Vandaar de motie. Even later moest  burgemeester Vreeman spijt betuigen. Hij Het kort geleden een toegevoegd agendapunt aan de raadsleden faxen, waar in werd gevraagd om drie miljoen voor de bouw van een nieuwe kazerne voor de brandweer. Dat punt was niet in de commissie algemeen bestuur geweest en kwam vrij plompverloren in de raad. Vreeman erkende dat het niet zo hoort maar achtte het nodig voor voortgang.

Commentaar redactie

Hoe ver kan een college gaan in haar bestuurlijke arrogantie? Na bijna 100 jaar bestuur van onze Zaanstreek is het nu heel duidelijk geworden. Héél ver! Fatsoensnormen worden met de voeten getreden en democratische vanzelfsprekendheden aan de kant geschoven. Dit moet voor alle stemgerechtigden in Zaanstad heel duidelijk gemaakt worden, want als straks na de verkiezingen de huidige coalitie (cordon santitair) onverhoopt toch een meerderheid mocht hebben is het gedaan met het laatste restje democratie in Zaanstad. PvdA wethouders zullen met steun van hun landelijke PvdA corifee Ruud Vreeman een ongekende hoeveelheid panklare besluiten in de raad werpen, waarmee elke vorm van tegenspel bij voorbaat vernietigd zal worden.VVD ontbreekt de kwaliteit om fatsoenlijk tegenspel te bieden aan de arrogante van macht bezeten PvdA bestuurders, en het CDA is niets anders als een tros aambeien aan het gat van PvdA fractie zoals ze nu ook al is.

VK 150601

Na vijftien jaar had hij door

Maar meer en meer vroeg Dominic van Vree zich af of het zover zou komen. Zou hij als PvdAgemeenteraadslid ooit het gevoel hebben dat hij de stad mee vorm gaf? 'Want ik nam besluiten niet op basis van volledige informatie.'

Anders gezegd: 'Het democratisch gehalte van de Groninger ge­meentepolitiek is zeer twijfelachtig.' Hij begon zichzelf 'echt te goed' te vinden om in 'de zijlijn te opereren', en stapte onlangs op. Twee andere PvdAraadsleden, Marleen Tent en Jakob Bos, gingen hem voor. Annemarie Timmerman, die afgezien van de laatste drie maanden negen jaar PvdAfractievoorzitter was, vertrok tegelijk met hem.

'Op het moment dat vier fractieleden opstappen kun je wel constateren dat er iets aan de hand is', zegt Annemarie Timmerman wat eenieder in de Groninger gemeentepolitiek beaamt. Er was iets aan de hand in de PvdA. 'Verstoorde verhoudingen. Zeker', zegt de nieuwe fractievoorzitter Marjo van Dijken.

Maar waardoor werden die veroorzaakt? En heeft het antwoord te maken met de PvdA, met de stad Groningen of met gemeente­politiek in het algemeen? Aan de Grote Markt, waar burgemeester en wethouders zetelen en de raad eens in de maand bijeenkomt, lo­pen daarover de analyses uiteen.

Wat vaststaat is dat de Gronin­ger PvdAleden in mei een notitie in hun postvakjes vonden, waarvan Alfons Dolle, Groninger gemeenteraadslid namens het CDA tussen '78 en '94 en hoogleraar Recht Decentrale Overheden aan de Rijksuniversiteit Groningen, zegt: 'Als het waar is, dan is het in de Groninger gemeentepolitiek behoorlijk mis.'

In het stuk beschrijven Timmer­man en Van Vree wat de achtergrond is van hun afscheid. Zij, en de andere twee vertrokken PvdAraadsleden, hielden zich als lid van de raadscommissie Financien, Personeel en Cultuur bezig met de hervorming van de Groninger 'bestuurscultuur'. Die cultuur is verstikkend, is het beeld dat ze schetsen.

De raad wordt gebrekkig ge'informeerd en krijgt nauwelijks de kans inhoudelijk te discussieren. Collegevoorstellen zijn vaak een kwestie van 'stikken of slikken'. ' De PvdAfractie heeft voor die prakti/k zelfs een uitdrukking bedacht: 'Voor het gaatje prutsen.'

In deze cultuur probeerden ze verandering te brengen, om te beginnen in de PvdAfractie. Maar hun ideeen bleken die van een minderheid te zijn. Het ontaardde in een situatie van 'wij en zij', 'fractie en dissidenten', waardoor er geen 'basis' meer was om 'veranderingen na te streven'.

Het stuk veroorzaakte veel beroering, vooral bij degenen die er impliciet in worden aangesproken. De nieuwe fractievoorzitter van de PvdA, Van Dijken: 'Dit zijn ernstige aantijgingen. Dit laat je je toch niet gebeuren als raadslid?' PvdAwethouder Willem Smink van Ruimtelijke Ordening en leider van de Groninger PvdA: 'Way beyond reality.' Burgemeester Jac­ques Wallage: 'Niet de goeie dia­gnose.'

Als voorbeeld halen Timmer­man en Van Vree de totstandkoming van de Stadsvisie in 1999 aan, waarin Groningen tot 2010 wordt beschreven. Nog voordat de raad over de voorstellen van het college kon spreken, zaten burgemeester en wethouders in Den Haag om ze in Nieuwspoort te presenteren. Daarna werd alleen nog het hoofddocument door de raad vastgesteld, de drie deeldocumenten kwamen niet meer aan de orde. Wel 'werken alle gemeentelijke diensten op basis van die stukken', en worden op grond ervan 'de gemeentelijke miljoenen' verdeeld.

De oppositie in de gemeenteraad, bij monde van fractievoor­zitter Karin Dekker van GroenLinks, bevestigt deze versie van de gebeurtenissen. 'Echt waar: erwas een presentatie terwijl het hele debat nog moest plaatsvinden.' Maar wethouder Smink zegt: 'Ongehoord, dit. Aan het begin hebben wij voorgesteld open te discussie­ren. Dat heeft de raad afgewezen: kom eerst maar met een collegevoorstel.' Over Nieuwspoort: 'Die publiciteit heeft gewerkt, maar daarna zijn er goede discussies geweest met de raad en zijn de stuk­ken vastgesteld.'Het verhaal gaat verder. Toen de PvdA in 2000 voorstelde te debatteren over wat een hogesnelheidslijn (HSL) naar het Noorden zou betekenen voor bijvoorbeeld welzijn en milieu, in het kader van diezelfde Stadsvisie, kreeg die fractie 'de voile laag', aldus de no­titie: 'Het kan toch niet zo zijn dat de grootste fractie in de raad een discussie wil over de HSL, terwijl collegeleden zich de tong suf praten in Den Haag om deze verbinding voor elkaar te krijgen?'

Ja, erkent Wallage, dat heeft hij gezegd. 'Als men echt had gevonden dat we met die HSL niet de boer op hadden gemoeten, had men een uitspraak van de raad moeten vragen. Die gedualiseerde houding vraagt karakter.'

Het meeste tumult veroorzaakten de opmerkingen in het stuk over een college dat bewust negatieve informatie zou achterhouden voor de raad, onder het mot­to: falen bestaat niet. 'Gemeenteambtenaren herschrijven hun stukken omdat het college de in­formatie te negatief vindt.' En: 'Openbare informatie is dus vaak niets anders dan politiek wenselijke informatie.'

Conclusie: 'Het lijkt er soms op dat het enige verschil tussen een raadslid en een nietraadslid is dat het raadslid wordt betaald om niet ge'informeerd te worden.' En: 'De werkwijze van een raadslid moet geinspireerd zijn op de werkwijze van Sherlock Holmes en zijn Wat­son, anders wordt het niets.'

Wallage herkent zich geenszins in de analyse: 'Als ik het vergelijk met mijn Haagse jaren, dan gaat men in Groningen aanzienlijk minder krampachtig om met ambtelijke informatie.' Smink: 'Dit is volstrekt nieuw, dit is nooit in de fractie aan de orde gesteld. Ik neb er veel mensen over gesproken en die begrijpen er ook niks van.' Zelfs Dekker van GroenLinks houdt zich op de vlakte: 'Over het achterhouden van informatie kan ik niks zeggen.'

 Dominic van Vree en Annema­rie Timmerman willen hun op­merkingen best toelichten. Op een avond in een cafe meldt Van Vree dat hij de drie jaar die hij doorbracht in de gemeenteraad herhaaldelijk uit 'ambtelijke bronnen' vernam dat er 'kritische pas­sages herschreven moesten wor­den'. En om welke soort informa­tie ging dat? Timmerman: 'Dingen die niet goed lopen.' Van Vree: 'Miljoenen die in het putje terecht komen.'

Timmerman: 'Kwetsbare infor­matie wordt systematisch bij de raad weggehouden.' Van Vree: 'En als dat gebeurt, wat staat de raad dan nog te doen? Er wordt met tig miljoenen gewerkt waar raadsleden niks van weten.' Voor­beeld? 'In het wervingsbeleid voor bedrijven worden miljoenen toegezegd om bedrijven in Gro­ningen te krijgen.' Concreter wil hij niet zijn.

dit weet, confronteert Wallege met zijn kennis openbare raadsvergadering kunt er alleen intern, in de fractie, vragen over stellen. In Groningen heb je gesloten cirkels, waarin collegepartijen coute que coute worden geacht het college te volgen.' Timmerman: 'Anders is het een motie van wantrouwen.'                    

Wallage:'In zo'n open stelsel als het onze kunnen wethouders geen dingen achterhouden. Ze hadden hun kritiek met man en paard en rugnummer in de gemeenteraad aan de orde moeten stellen, dat is nooit gebeurd. Een cultuur verander je door te zeggen: ik pak het een slag anders aan.' Maar, zegt Van Vree: 'Het zat vast op de frac­tie. Daar zijn we begonnen, dat is zo'n machtsbasis. Wij vonden: als je het daar al niet voor elkaar krijgt, wat moet je dan nog in de gemeenteraad?'

Dat is de achtergrond van de bestuurscultuur volgens Timmer­man en Van Vree: de dominante positie die de PvdA sinds de Tweede Wereldoorlog in Groningen heeft. De partij heeft decennialang tussen de elf en de achttien z.etels gehad, op een totaal van 39. Van Vree: 'En dat houdt ook in dat de sleutelposities in het ambtenarenapparaat vergeven zijn van PvdAmensen: we rule the city. Constant tegen andere partijen zeggen: we hebben jou niet nodig.'

In de ogen van Dekker van GroenLinks is Groningen een 'ouderwetse sociaaldemocratie', wederom: 'We run the city.' Ze zegt: 'Groningen kenmerkt zich al ja en door het feit dat collegepartijen nauwelijks aan het debat meedoen.' Timmerman en Van Vree wijzen erop dat de situatie in het zuiden van Nederland, waar het en door het feit dat collegepartijen nauwelijks aan het debat mee , doen.' Timmerman en Van Vree wijzen erop dat de situatie in het zuiden van Nederland, waar het CDA al decennialang een machtsfactor is, niet veel anders is. Hoogleraar Dolle nuanceert: 'In het Zuiden is er een reactie op: de  plaatselijke lijsten, de cafelijsten,In het Noorden zijn mensen veel  zuilentrouwer. Bovendien kent de PvdA volgens Dolle een praktijk die andere partijen in mindere mate kennen: het monisme. In de PvdA leeft een groot gevoel voor fractiediscipline, en de 'stamhoofden' uit de partij komen per definitie in het bestuur. Het levert een 'ingebouwde spanning'  op, die haar wortels heeft in de jaren zeventig, toen overal in Nederland, ook in Groningen,    een    jonge    generatie (PvdA)politici   de   oude   garde wipte. Om hun positie veilig te stellen moesten die Vlerken van in de twintig', onder wie een langharige Wallage in Groningen, een front vormen tegenover een vijandige buitenwereld. Dolle sluit niet uit dat zowel het College als de vertrokken PvdA vernieuwers gelijk hebben in hun  beoordeling van de Groninger beI stuurscultuur.   Collegeleden   en " raadsleden leven in verschillende werelden.   De wethouder krijgt een 'bestuurlijke habitus' en ergert zich aan het amateurisme van de raad, het raadslid voelt zich genegeerd. Veel van de klachten van de vier vertrokken PvdA'ers herkent hij uit zijn eigen tijd in de gemeentepolitiek, en zullen ook elders aan de orde zijn. Hoewel, zegt hij: 'Dit is erg.' Wallage spreekt van een 'grotestadsprobleem': 'In kleine gemeenten krijgen gemeenteraden veel gemakkelijker greep op beleid. Dit vraagt dus om professionalisering van het gemeentebestuur.' Grote verwachtingen heeft hij van de voorstellen van de commissieElzinga, die onder andere behelzen dat wethouderschap en gemeenteraad worden losgekoppeld. 'Wat er nu is gebeurd, zie ik als een laatste stuiptrekking van een stelsel dat zijn tijd heeft gehad.'

PvdAvoorman Smink: 'De sfeer in de fractie is behoorlijk verbeterd. Het werd een cultuurtje van het uitwisselen van blikken van verstandhouding. Bijzonder irritant.'

Van Vree vindt dat met 'Elzinga' nog geen bestuurscultuur is veranderd: 'Er kunnen ook dan nog dingen in de kamers van de wethouders worden geregeld, net als in het Torentje in Den Haag.'

Hoe dan verder? Van Vree: 'Er zitten nog steeds mensen in de fractie die willen wat wij voorstonden.' Timmerman: 'Misschien liepen wij voor de troepen uit.'

Op de hoofdpagina van www.gemeenteraad.net troffen we deze pagina aan: